ΣΕΡΓΙΑΝΙΣΜΟΣ, ΜΙΑ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΙΣΤΟΡΙΑ

Δημήτρης Ανδρεάκος Αρχιφύλακας ΕΛ.ΑΣ Περιφερειακός Σύμβουλος Αττικής 16/02/2020

Οι εποχές και οι καταστάσεις επαναλαμβάνονται, συχνά με τον ίδιο τρόπο. Το δυστύχημα είναι ότι ελάχιστοι από τους κρατούντες έχουν την παιδεία ή την εμπειρία να αντιληφθούν όσα συμβαίνουν, με αποτέλεσμα να παίρνουν λανθασμένες αποφάσεις .

Σχετικό είναι το ιστορικό χρονικό του «σεργιανισμού», που λίγοι ξέρουν και ακόμα λιγότεροι έχουν την ικανότητα να το συσχετίσουν με την ελληνική πραγματικότητα σήμερα. 

Το 1922 στη Ρωσία, αφού φυλάκισαν τον νόμιμο Πατριάρχη Τύχωνα, οι μπολσεβίκοι ίδρυσαν την λεγόμενη «ζώσα Εκκλησία» με επικεφαλής τον Μητροπολίτη Σέργιο Στραγκορόδσκι, με σκοπό τον πλήρη έλεγχο της Εκκλησίας και του ποιμνίου της από τους άθεους κομμουνιστές. 

Ο λαός της Ρωσίας απέρριψε τη νέα «εκκλησία» και συστρατεύτηκαν με τον Πατριάρχη Τύχωνα όταν αυτός αποφυλακίστηκε. Ο Μητροπολίτης Σέργιος, απομονωμένος από το ποίμνιο και με μοναδική του στήριξη το άθεο καθεστώς αλλά κανέναν πιστό, έδειξε μεταμέλεια και μετά από δημόσια ομολογία έγινε πάλι δεκτός από τον Πατριάρχη.

Οι καθεστωτικοί μπολσεβίκοι όμως δεν το έβαλαν κάτω. Στις 13/12/1926 συνέλαβαν τον Σέργιο και μέχρι την απελευθέρωσή του στις 30/3/1927 είχε «σχεδιαστεί» η νέα εκκλησία. Στις 29/7/1927 ο Σέργιος υπέγραψε «Δήλωση» με την οποία δήλωνε ότι υποτασσόταν στο κράτος για να λάβει την «προστασία» του, δηλαδή να λειτουργεί ελεύθερα χωρίς διώξεις. Οι ιερείς του μεταβλήθηκαν σε πράκτορες της KGB και η Εκκλησία αναγνωρίστηκε επίσημα από τον Οικουμενικό Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως Γρηγόριο Ζ’ . Η «νόμιμη» εκκλησία του Σέργιου, με τη στήριξη των άθεων μπολσεβίκων, της ΚΕ του ΚΚΣΕ και των ιερέων- πρακτόρων, αναθεματίστηκε από τον Πατριάρχη Τύχωνα. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα όσοι ιερείς δεν έγιναν «δηλωσίες» και δεν υπέγραψαν την ίδια «δήλωση» με τον Σέργιο να διωχθούν από την KGB (τότε NKVD) και οι περισσότεροι να βρουν φρικτό θάνατο με βασανισμό. Η πραγματική Εκκλησία, υπό επίσημο διωγμό, έπρεπε να κρύβεται. Οι γνήσιοι αυτοί χριστιανοί που δεν δέχτηκαν να κοροϊδεύουν τον εαυτό και την πίστη τους , έγιναν γνωστοί από τότε ως «κατακομβίτες» , η δε Εκκλησία του Τύχωνα ως «Εκκλησία των Κατακομβών», λόγω της ανάγκης τους να κινούνται υπόγεια, ακολούθησαν μάλιστα μέχρι τέλους τον Πατριάρχη Τύχωνα στον μαρτυρικό του θάνατο. Αυτόν, διαδέχτηκαν και άλλοι Αρχιερείς, οι οποίοι είχαν την ίδια αντιμετώπιση από το καθεστώς. Η Ρώσικη Εκκλησία της Διασποράς, ουδέποτε αναγνώρισε τη νέα εκκλησία της Ρωσίας (Πατριαρχείο Μόσχας). Ο δε Μητροπολίτης Νέας Υόρκης Φιλάρετος, την αναθεμάτισε. 

Έτσι, η υποταγή της εκκλησίας στο κράτος έναντι της πραγματικής Εκκλησίας ονομάστηκε «σεργιανισμός» και αποτελεί αίρεση. Την αίρεση να θεωρείται «εκκλησία» ό,τι το κράτος θεωρεί ως «εκκλησία» για πολιτικούς λόγους και όχι ό,τι πράγματι συνιστά την Εκκλησία. Η αρχή αυτή του σεργιανισμού δεν προσδιορίζει την εκκλησία βάσει των δογμάτων, των παραδόσεων και του ποιμνίου της αλλά βάσει ιδεοληψιών τρίτων περί του τι θα έπρεπε να είναι η εκκλησία. 

Οι συνειρμοί είναι αυτονόητοι. Το κράτος (το όποιο κράτος) πρέπει να μένει μακριά από τα δογματικά ζητήματα της Εκκλησίας και η τελευταία να αυτοπροσδιορίζεται χωρίς να περιμένει ανταλλάγματα ή πολύ περισσότερο να εξαρτάται από αυτό. 

Αν αυτό τηρείτο ως βασική αρχή και στη χώρα μας – που μάλιστα στηρίζεται απόλυτα από τα Ευαγγέλια και τα Πατερικά κείμενα- τότε θα είχαμε αποφύγει τόσο την απραξία του Ιερώνυμου όσο και την απαράδεκτη σύμπλευση του Βαρθολομαίου με το πολιτικό ισλάμ που εκπροσωπεί ο Ερντογάν.